Rozmnażanie płciowe i bezpłciowe- wady i zalety

Istnieją dwa sposoby rozmnażania – płciowe i bezpłciowe. Oba mechanizmy są szeroko rozpowszechnione w świecie organizmów żywych. Zarówno rozmnażanie płciowe, jak i bezpłciowe charakteryzują się pewnymi wadami i zaletami, które krótko omówimy w poniższym tekście

  Rozmnażanie płciowe – zalety

Podstawową zaletą rozmnażania płciowego jest różnorodność potomstwa, która pozwala zwiększyć różnorodność genetyczną potomstwa oraz umożliwia szybszą ewolucję. Ta zmienność wynika ze zdarzeń, które mają miejsce podczas powstawania gamet:

– segregacja chromosomów,

– crossing-over

– losowy dobór gamet.

W efekcie tych procesów, w procesie zapłodnienia dochodzi do połączenia dwóch haploidalnych, zrekombinowanych gamet, a potomstwo może wykazywać nowe cechy (w porównaniu do rodziców).

Rozmnażanie płciowe sprzyja narastaniu zmienności w obrębie populacji, przez co niektóre osobniki mogą być lepiej przystosowane od innych, a to z kolei sprzyja przyspieszeniu tempa ewolucji.

    Rozmnażanie płciowe – wady

Podczas rozmnażania płciowego dochodzi do połączenia dwóch gamet, pochodzących od dwóch osobników, a potomstwo cechuje się wysoką zmiennością. Z tych cech wynikają następujące wady:

– do rozmnażania płciowego konieczne są dwa osobniki, zdolne do produkcji funkcjonalnych gamet,

– uzyskane potomstwo nie jest identyczne.

W pewnych warunkach znalezienie partnera do rozmnażania płciowego może nastręczać pewne trudności (np. duża odległość lub istnienie przeszkody terenowej), ponadto, każdy potomek, pochodzący od dwóch tych samych osobników, będzie prezentować odmienne zestawy cech, co może nie być pożądane np. w hodowli (gdzie rozród ukierunkowany jest na przekazywanie określonych cech, np. mleczności lub nieśności).

    Rozmnażanie bezpłciowe – zalety

Rozmnażanie bezpłciowe (wegetatywne) zachodzi bez konieczności wytwarzania gamet. Organizm potomny otrzymuje zestaw gamet identyczny z organem rodzicielskim (klony). Taka strategia to następujące zalety:

– konieczny tylko jeden osobnik,

– duża ilość potomstwa w krótkim czasie

– jest stosunkowo prosty – nie wymaga wytworzenia gamet.

Ten sposób rozmnażania nie wymaga od organizmów nakładów na produkcję komórek rozrodczych – organizm potomny jest klonem rodzica. Taka strategia umożliwia uzyskanie licznego potomstwa w krótkim czasie. W ten sposób rozmnażają się np. bakterie, ale również organizmy wielokomórkowe, np. stułbie.

Rozmnażanie bezpłciowe – wady

Chociaż rozmnażanie bezpłciowe wydaje się, na pierwszy rzut oka, bardzo dobrą strategią, jest jednak obarczone pewnymi wadami, głównie związanymi z małą zmiennością genetyczną populacji:

– brak zmienności organizmów,

– gorsze przystosowanie do zmieniających się warunków.

Rozmnażanie bezpłciowe nie sprzyja zmienności – ewentualne zmiany w genotypie odbywają się na drodze mutacji. Ponadto, w razie wystąpienia niekorzystnych warunków, na wyginięcie narażona jest cała populacja. Mimo to, rozmnażanie bezpłciowe jest często wykorzystywane przez człowieka, zwłaszcza w hodowli roślin (np. szczepienie, sadzonkowanie).

Zainteresował Cię ten temat? Chcesz wiedzieć więcej? Wejdź na www.anatomiamatury.pl i zapisz się na kurs przygotowujący do matury z biologii. Otrzymujesz lekcje na żywo, możliwość zadawania pytań, a także dostęp do nagrań.